
آچار محلی سیستانی
آچار محلی سیستانی چیست؟
آچار یا آچار سیستانی یک ادویه سنتی و اصیل از منطقه سیستان است. این ادویه ترکیبی از گندم، پیاز خشک، زردچوبه، زیره (سیاه و سبز)، تخم گشنیز، تخم شوید، فلفل سیاه و قرمز، نمک و گاهی گوجه خشک یا آرد نخودچی است
لغت «آچار» در فرهنگنامهها به معنی «چاشنی» یا «ترشی» آمده و در اینجا به عنوان ادویهای پرخاصیت و معطر کاربرد دارد
خصوصیات ظاهری
رنگ: زرد تیره
شکل: معمولاً استوانهای یا بهصورت گلولههای کوچک با قطر زیاد و ارتفاع کم
بافت: خشک و شکننده
تاریخچه و کاربرد
در گذشته، زمانی که گوجهفرنگی و پیاز در فصول سرد سال در دسترس نبودند یا گران بودند، مردم سیستان این ادویه را به عنوان جایگزین تهیه و استفاده میکردند
اغلب در پایان تابستان، زمانی که مواد اولیه همچون گندم و ادویهها بهراحتی در بازار یافت میشد، تهیه میگشت تا در زمستان و فصول سرد مورد استفاده قرار بگیرد
غذاهای معروفی که آچار در آنها استفاده میشود:
آبگوشت
خورش قیمه، خورش آلو و سایر خورشهای قرمز رنگ
آش و سوپهای محلی
ماهی (برای مزهدار کردن)
لوبیا و اشگنه
فواید و خواص
آچار تنها ادویهای نیست که طعم و عطر غذا را بهبود میبخشد، بلکه فواید سلامتی نیز دارد:
خاصیت آنتیاکسیدانی: به حفظ سلامت و جلوگیری از آسیب سلولی کمک میکند
ضدالتهاب و ضدباکتری: برخی ترکیبات مانند زردچوبه این اثرات را دارند
کنترل قندخون: تخم گشنیز موجود در آچار به افزایش ترشح انسولین محتوای خون کمک کرده و ممکن است به کنترل قند خون کمک کند
سلامت کبد: اثر سمزدایی داشته و میتواند به تصفیه خون کمک کند
بهبود گوارش: ترکیباتی مانند زردچوبه و زیره به هضم غذا کمک کرده و برای معده مفید هستند
تسکین درد قاعدگی و اثرات ضد افسردگی نیز در برخی منابع ذکر شدهاند
لاغری و سلامت قلب: کمک به کاهش کلسترول، فشار خون و افزایش متابولیسم بدن
نکاتی برای تهیه و نگهداری
دستور پایه تهیه خانگی:
گندم را بشویید، بپزید و خشک کنید؛ سپس آسیاب نمایید
ادویهها (زردچوبه، زیره سبز و سیاه، تخم گشنیز، تخم شوید، فلفل) را آسیاب و با پیاز خشک مخلوط کنید
مخلوط را به شکل استوانه یا گلوله درآورده و خشک کنید.
نکات مهم:
گندم نباید بیش از حد پخته شود تا پس از خشک شدن نشکند؛ باید بهاندازهای پخته شود که نرم ولی شکسته شود
پیاز خشک باید بهخوبی رنده یا تفت داده شود تا رطوبتش گرفته شود.
در تهیه آچار از آب استفاده نمیشود؛ آب پیاز کافی است
خی دستورها اضافه کردن گوجه خشک یا آرد نخودچی را نیز توصیه میکنند
نگهداری: در ظرف دربسته، در جای خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود
کیفیت بالا با رنگ زرد و بوی معطر مشخص میشود
جمعبندی
آچار سیستانی، ادویهای سنتی و اصیل از سیستان، با ترکیب گندم، ادویهجات و پیاز خشک، با بافت خشک و رنگ زرد تیره است.
کاربرد اصلی آن در غیاب گوجه و پیاز در غذاهای محلی مانند آبگوشت، خورش و آش بوده است.
خواص سلامتی زیادی دارد از جمله ضدالتهاب، تنظیم قندخون، سلامت گوارش، سمزدایی، کمک به کاهش وزن و سلامت قلب.
نکات تهیه آن سادهاند: آسیاب، ترکیب، شکلدهی و خشککردن بدون استفاده از آب.
نگهداری صحیح آن باعث حفظ عطر و ماندگاری بالای ادویه میشود.